VAR là gì và hoạt động như thế nào? Đây là một chủ đề rất được quan tâm trong thế giới bóng đá ngày nay. Công nghệ này cho phép trọng tài đưa ra quyết định chính xác hơn. Mặc dù còn nhiều tranh cãi, nhưng công nghệ hỗ trợ trọng tài video đang ngày càng đóng vai trò quan trọng trong các giải đấu chuyên nghiệp, nhờ cải thiện tính minh bạch và giảm thiểu các sai sót nghiêm trọng. Hãy cùng tìm hiểu thêm trong bài viết này!
Tổng quan về VAR là gì trong bóng đá hiện đại
Theo 33win, Video Assistance Referee (VAR) là công nghệ hỗ trợ trọng tài video. Hệ thống này bao gồm một đội ngũ trọng tài theo dõi trực tiếp hình ảnh từ nhiều góc quay camera. Nó giúp trọng tài chính đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong những tình huống quan trọng.
Công nghệ Trợ lý Trọng tài Video (VAR) lần đầu tiên được thử nghiệm tại một số giải đấu nhỏ và chính thức được giới thiệu tại FIFA Confederations Cup 2017. Kể từ World Cup 2018, VAR đã trở thành công cụ không thể thiếu tại các giải đấu lớn như Champions League, Ngoại hạng Anh và Serie A.
Mục tiêu chính của VAR là giảm thiểu những sai sót rõ ràng trong các quyết định có ảnh hưởng lớn đến trận đấu, chẳng hạn như bàn thắng, phạt đền, thẻ đỏ trực tiếp và xác định sai. Công nghệ này không thay thế trọng tài mà chỉ đóng vai trò hỗ trợ.
Lịch sử phát triển của VAR
Cập nhật tin tức từ 33winpro.live, ý tưởng về VAR xuất phát từ nhu cầu giảm thiểu sai sót của trọng tài, vốn có thể ảnh hưởng lớn đến kết quả trận đấu. Vào những năm 2010, Hội đồng Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (FIFA) và Hội đồng Liên đoàn Bóng đá Quốc tế (IFAB) đã bắt đầu thử nghiệm công nghệ này. Dự án VAR được Liên đoàn Bóng đá Hà Lan (KNVB) khởi động vào năm 2010 với tên gọi “Trọng tài 2.0”. Các thử nghiệm đầu tiên diễn ra tại giải vô địch quốc gia Hà Lan và một số giải đấu trẻ.
Năm 2016, VAR đã chính thức được thử nghiệm tại FIFA Club World Cup ở Nhật Bản. Trận đấu giữa Kashima Antlers và Atlético Nacional là lần đầu tiên VAR được sử dụng để quyết định một quả phạt đền. Năm 2017, VAR được áp dụng tại Confederations Cup và một số giải đấu quốc nội như Bundesliga và Serie A. World Cup 2018 tại Nga là giải đấu lớn đầu tiên sử dụng VAR trên phạm vi toàn cầu, với 455 lần kiểm tra và 20 lần can thiệp, dẫn đến 17 quyết định sai được sửa.
Kể từ đó, VAR đã được sử dụng rộng rãi tại các giải đấu lớn như Ngoại hạng Anh (2019), La Liga, Ligue 1 và UEFA Champions League. Đến tháng 8 năm 2025, hầu hết các giải đấu lớn trên thế giới sẽ sử dụng VAR nhờ những cải tiến liên tục về công nghệ và quy trình.
Cơ cấu và đội ngũ vận hành VAR
Một hệ thống VAR hoàn chỉnh đòi hỏi trang thiết bị kỹ thuật hiện đại và đội ngũ chuyên gia có trình độ. Cụ thể hơn:
- Các thành phần kỹ thuật của hệ thống VAR: Hệ thống VAR sử dụng nhiều camera độ phân giải cao, được đặt ở các góc khác nhau trên sân, để thu thập dữ liệu hình ảnh. Các camera này gửi tín hiệu đến trung tâm phân tích hình ảnh, nơi các trợ lý trọng tài video theo dõi trận đấu theo thời gian thực.
- Trợ lý trọng tài VAR: Đội ngũ trợ lý trọng tài video thường bao gồm một trọng tài chính trong phòng, một trợ lý trọng tài và một kỹ thuật viên video. Họ phối hợp để phát hiện lỗi hoặc đề xuất trọng tài chính xem lại tình huống thông qua màn hình bên ngoài.
- Quy trình phối hợp giữa VAR và trọng tài: Khi phát hiện tình huống đáng ngờ, VAR sẽ yêu cầu trọng tài dừng trận đấu và xem lại video. Sau đó, trọng tài có thể chấp nhận đề xuất của trợ lý trọng tài video hoặc nhìn trực tiếp vào màn hình để tự đưa ra quyết định cuối cùng.
VAR được sử dụng trong những tình huống nào?
Không phải mọi lỗi trên sân đều được VAR xử lý. Hệ thống này chỉ hoạt động trong một số tình huống nhất định.
- Ghi bàn và công nhận bàn thắng: Trợ lý trọng tài video (VAR) xem lại bàn thắng để xác định xem có vi phạm luật nào trước khi bàn thắng diễn ra hay không, chẳng hạn như việt vị, chạm tay hoặc phạm lỗi. Nếu phát hiện lỗi, trọng tài có thể từ chối công nhận bàn thắng.
- Các lỗi dẫn đến phạt đền trong bóng đá: VAR được sử dụng để xác định xem một hành động có đáng bị phạt đền hay không. Các lỗi như kéo áo, đẩy người và phạm lỗi trong khu vực phạt đền được phân tích cẩn thận để tránh sai sót.
- Thẻ đỏ trực tiếp: Chỉ thẻ đỏ trực tiếp mới được VAR xem xét. Thẻ vàng thứ hai và các lỗi vi phạm nhỏ không được tính. Trong trường hợp xảy ra va chạm bạo lực, trợ lý trọng tài video sẽ xác nhận hoặc hủy bỏ thẻ đỏ.
- Xác định cầu thủ sai: Nếu trọng tài phạt nhầm cầu thủ, VAR có thể can thiệp để sửa lỗi. Đây là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính công bằng trong việc xử lý tình huống.
Quy trình vận hành cụ thể của VAR
VAR hoạt động theo trình tự nghiêm ngặt và đảm bảo trận đấu không bị gián đoạn quá nhiều.
- Bước 1: Trận đấu tiếp tục diễn ra bình thường cho đến khi có sự cố xảy ra và trọng tài phải xác nhận. VAR sẽ chủ động xem lại trận đấu hoặc chờ trọng tài yêu cầu.
- Bước 2: Trợ lý trọng tài video sử dụng công nghệ quay chậm và phân tích đa góc độ để kiểm tra lại tình huống. Nếu phát hiện lỗi nghiêm trọng, trợ lý trọng tài video sẽ thông báo cho trọng tài chính.
- Bước 3: Trọng tài có thể lựa chọn chấp nhận khuyến nghị của VAR hoặc dừng trận đấu và tự mình xem lại video trên màn hình ngoài sân. Quyết định cuối cùng luôn thuộc về trọng tài trên sân.
Ưu và nhược điểm của VAR
Lợi ích của VAR trong bóng đá hiện đại
Mặc dù còn nhiều tranh cãi, VAR có nhiều lợi ích rõ ràng trong việc cải thiện độ chính xác và minh bạch của các trận đấu. Dưới đây là danh sách những lợi ích chính trong bóng đá:
- Tăng độ chính xác của các quyết định trọng tài trong trận đấu: Trước khi có công nghệ hỗ trợ trọng tài video (VAR), nhiều trận đấu bị ảnh hưởng bởi những sai sót nghiêm trọng của trọng tài. Nhờ VAR, các lỗi rõ ràng đã giảm đáng kể, đặc biệt là trong các trường hợp việt vị hoặc vi phạm trong vòng cấm.
- Tạo ra sân chơi bình đẳng trong mọi trận đấu: VAR giúp giảm thiểu gian lận và phạm lỗi cố ý. Cầu thủ phải cẩn trọng hơn trong từng hành động, vì mọi tình huống đều có thể được ghi lại và phân tích.
- Nâng cao tính chuyên nghiệp của các giải đấu lớn nhỏ trên toàn thế giới: Việc triển khai VAR không chỉ nâng cao chất lượng trọng tài mà còn nâng cao uy tín của giải đấu. Các giải đấu như Ngoại hạng Anh, La Liga và Serie A đều đã đầu tư mạnh tay vào công nghệ này.
Những hạn chế và tranh cãi xung quanh công nghệ này
Mặc dù sở hữu nhiều ưu điểm, VAR cũng bị giới chuyên môn và người hâm mộ chỉ trích. Dưới đây là một số hạn chế của công nghệ này:
- Làm gián đoạn mạch trận đấu: Việc tạm dừng trận đấu để xem video đôi khi làm gián đoạn trận đấu và làm giảm nhịp điệu tự nhiên cũng như cảm xúc của người xem. Nhiều người cho rằng điều này làm giảm đi sức hấp dẫn vốn có của bóng đá.
- Vấn đề xác định ranh giới trong trường hợp tranh chấp: Một số tình huống, chẳng hạn như lỗi việt vị milimet hoặc lỗi nhỏ, có thể gây tranh cãi khi VAR can thiệp. Việc áp dụng VAR một cách máy móc đôi khi cản trở sự linh hoạt và khả năng nhận thức của trọng tài.
- Phản ứng tiêu cực từ cầu thủ và huấn luyện viên: Không phải mọi quyết định được đưa ra sau khi VAR can thiệp đều được các bên liên quan chấp thuận. Tranh cãi vẫn tiếp diễn, đặc biệt là khi các quyết định đó có tác động lớn đến kết quả trận đấu.
Tác động của VAR đến bóng đá
VAR đã thay đổi cách thức vận hành và quản lý các trận đấu. Các đội bóng đã phải điều chỉnh chiến thuật, đặc biệt là để tránh những sai lầm nhỏ mà VAR có thể phát hiện, chẳng hạn như lỗi việt vị hoặc phạm lỗi trong vòng cấm. Các huấn luyện viên như Jürgen Klopp đã chỉ trích VAR, cho rằng nó gây gián đoạn, trong khi José Mourinho lại ủng hộ nó vì nó cho phép các đội phòng ngự phản công tránh bị phạt.
Phản ứng của người hâm mộ cũng rất trái chiều. Một số người đánh giá cao sự công bằng mà VAR mang lại, trong khi những người khác lại cho rằng nó làm mất đi niềm vui ăn mừng bàn thắng ngay tức khắc. Ví dụ, trong mùa giải Ngoại hạng Anh 2019-20, 20% số bàn thắng bị từ chối vì VAR, gây ra tranh cãi.
Tương lai của VAR
Kể từ tháng 8 năm 2025, VAR đã tiếp tục được cải thiện nhờ các công nghệ mới như SAOT, cho phép xác định lỗi việt vị nhanh hơn và chính xác hơn. FIFA và IFAB cũng đang thử nghiệm các phương pháp để làm cho quy trình VAR minh bạch hơn, bao gồm việc cung cấp âm thanh trao đổi giữa trọng tài và nhóm VAR cho khán giả. Một số giải đấu, chẳng hạn như Ngoại hạng Anh, đã lắp đặt màn hình lớn tại các sân vận động để phát sóng các sự cố VAR, tăng cường tương tác với khán giả.
VAR là gì và hoạt động như thế nào không còn là câu hỏi khó trả lời đối với người hâm mộ bóng đá. Tuy còn nhiều tranh cãi, nhưng công nghệ này đã góp phần giúp bóng đá trở nên công bằng, minh bạch và chuyên nghiệp hơn.
